اسانس های عطری و شناخت آنها
اسانس های عطری ترکیبات معطر و فرار موجود در عطر هستند که از منابع طبیعی و گیاهان استخراج شده و یکی از مواد مهم در صنعت عطرسازی محسوب می‌شوند. اسانس را با روش‌هایی مثل تقطیر، فشردن و ترکیب با حلال‌های مختلف از گیاهان معطر، میوه‌ها، گل‌ها و سایر مواد طبیعی تهیه می‌کنند.
اسانس‌ها به‌صورت طبیعی روغنی نیستند و اغلب با حلال‌های روغنی ترکیب می‌شوند. این مواد موجب ماندگاری و رایحه خوشایند عطرها می‌شوند. امروزه در صنعت عطرسازی، اسانس‌های صنعتی که به تقلید از اسانس‌های طبیعی ساخته می‌شوند، کاربرد فراوانی دارند. این اسانس‌ها بخش پارافینی عطر را تشکیل داده و دوام و ماندگاری بالایی دارند. در ادامه به ترکیبات موجود در اسانس‌های عطری و انواع عطر می‌پردازیم.
ترکیبات عطر
اسانس‌های عطری از ترکیب با روغن و الکل تهیه می‌شوند و غالبا از گیاهان معطر و گل‌ها به‌دست می‌آیند. علاوه‌بر اسانس‌های طبیعی، اسانس‌های صنعتی هم یکی از انواع اسانس‌ها هستند که در صنعت عطرسازی کاربرد فراوانی داشته و از تنوع بالایی برخوردارند. این اسانس‌ها در انواع ادکلن‌ها، پرفیوم‌ها و خوشبوکننده‌های بدن به‌کار می‌روند.
در عطرها معمولا 15 تا 25 درصد اسانس عطر به‌کار می‌رود و ادکلن‌ها دارای 2 تا 5 درصد اسانس هستند. از آنجایی‌که اسانس نقش مهمی در ماندگاری عطر دارد، دلیل دوام عطرها نسبت به ادکلن‌ها، میزان استفاده اسانس در آنها است.
عطرها معمولا دارای سه ماده اصلی هستند که عبارتند از:
- اسانس عطر
اسانس‌ها بخش اصلی و معطر عطرها هستند که به روش‌های طبیعی و مصنوعی تولید می‌شوند. این مواد را می‌توان از گیاهان استخراج یا به‌صورت مصنوعی در کارخانه تولید کرد.
- حلال‌ها
حلال‌ها یکی دیگر از مواد موثر در عطرها هستند. یکی از رایج‌ترین حلال‌های موجود در عطر، الکل است. در صنعت عطرسازی ترکیب الکل، اسانس و آب، میزان پخش‌شوندگی عطر را بیشتر می‌کند.
- مواد افزودنی
در ساخت عطر از مواد افزودنی مثل آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد رنگی استفاده می‌شود. این مواد موجب افزایش کیفیت و ماندگاری عطر می‌شوند.
میزان استفاده از اسانس های عطری در انواع عطرها
در ساخت انواع عطرها و ادکلن‌های مردانه و زنانه از انواع اسانس استفاده می‌شود. مقدار اسانس موجود در انواع خوشبوکننده‌های بدن، موجب افزایش کیفیت و ماندگاری آنها شده و تاثیر مستقیمی روی قیمت محصول دارد.
هرچه مقدار اسانس موجود در عطر بیشتر باشد، آن عطر ماندگارتر است. در مقابل در عطرهایی که مقدار کمی اسانس در ساخت آنها استفاده شده، میزان الکل و آب بیشتر می‌شود و عطر سریعتر در ترکیب با اکسیژن بو اثر خود را از دست می‌دهد.
با توجه به میزان اسانس موجود در عطرها می‌توان آنها را به پنج دسته تقسیم کرد:
- پرفیوم
پرفیوم یکی از انواع عطرهاست که ترکیبی غلیظ و روغنی دارد و خالص‌ترین و ماندگارترین خوشبوکننده بدن است. در ساخت پرفیوم 20 تا 30 درصد اسانس عطری استفاده می‌شود. پرفیوم‌ها معمولا نسبت به سایر عطرها قیمت بیشتری دارند.
- ادوپرفیوم
در ساخت ادوپرفیوم‌ها از مواد حلال مثل الکل استفاده می‌شود و غلظت کمتری نسبت به پرفیوم‌ها دارند. ادوپرفیوم ماندگاری کمتری در مقایسه با پرفیوم دارد و ارزان‌تر است. در این عطرها 15 تا 20 درصد اسانس استفاده می‌شود و یکی از پرمصرف‌ترین انواع خوشبوکننده‌ها هستند. روی ادوپرفیوم‌ها حروف اختصاری EDP درج می‌شود.
- ادوتویلت
ادوتویلت‌ها به‌صورت اسپری در بازار موجود هستند و روی آنها حروف اختصاری EDT درج می‌شود. در ساخت این محصولات از 4 تا 10 درصد اسانس استفاده شده و خلوص و ماندگاری کمتری نسبت به دو نمونه قبلی دارند. ادوتویلت‌ها حاوی الکل هستند و در ترکیب با اکسیژن به سرعت عطر خود را از دست می‌دهند و به همین دلیل ارزان‌تر از پرفیوم و ادوپرفیوم هستند.
- ادکلن
ادکلن‌ها نیز یکی از محصولات محبوب و پرکاربرد هستند که در ساخت آنها از 2 تا 5 درصد اسانس عطری استفاده می‌شود. از جمله رایحه‌های رایج در تولید ادکلن‌ها می‌توان به اسانس ترنج، اسطوخودوس، پرتقال، لیمو و رزماری اشاره کرد. ادکلن ماندگاری کم و قیمت مناسبی دارد.
- اوفرش
اوفرش‌ها دارای عطر سبک و ملایم هستند و در تولید آنها از 3 درصد اسانس عطری استفاده می‌شود. از آنجایی‌که اوفرش و ادوتویلت قیمت مقرون‌به‌صرفه‌تری نسب به سایر محصولات خوشبوکننده دارند، گزینه‌های بسیار مناسبی برای استفاده روزانه هستند.
رابطه ماندگاری عطرها و اسانس های عطری موجود در آنها
همانطور که قبلا ذکر شد، میزان ماندگاری عطرها رابطه مستقیمی با مقدار اسانس موجود در آنها دارد.
- عطرهایی با ماندگاری زیاد
ماندگاری این عطرها معمولا بین 5 تا 10 ساعت است و در ساخت آنها از ترکیباتی مثل خزه، تنباکو، چرم و وانیل استفاده می‌شود. این عطرها برای استفاده در مهمانی‌ها گزینه مناسبی هستند.
- عطرهایی با ماندگاری متوسط
ماندگاری این عطرها بین 3 تا 5 ساعت است و در ساخت آنها از اسانس‌های طبیعی استفاده می‌شود.
- عطرهایی با ماندگاری کم
ماندگاری این عطرها بین 15 دقیقه تا 2 ساعت است و در تولید آنها از اسانس کمی استفاده می‌شود. این عطرها دارای اسانس‌هایی مثل مرکبات، میوه‌ها و گیاهان معطر هستند.
کاربرد اسانس های عطری در عطرسازی
اسانس های عطری به دو صورت طبیعی و مصنوعی تهیه می‌شوند و یکی از مواد مهم در صنعت عطرسازی هستند. اسانس‌های طبیعی معمولا از گیاهانی مثل کاج، برگ بو، نارنج، مورد، نعناع، کاسنی و اسطوخودوس استخراج شده و ماندگاری بسیار زیادی دارند. اسانس‌های مصنوعی ماندگاری کمتری نسبت به انواع طبیعی داشته و در ساخت آنها از ترکیبات آلی استفاده می‌شود.
اسانس‌های طبیعی از قسمت‌های مختلف گیاهان مثل برگ، ریشه، ساقه، چوب، پوست، گل و دانه استخراج شده و می‌توان آنها از طرق مختلف مثل تقطیر، فشردن و ترکیب با انواع مواد حلال تهیه کرد. عطرهایی که درای اسانس طبیعی هستند، قیمت بیشتری نسبت به سایر عطرها دارند.
نتیجه‌گیری
اسانس های عطری مهمترین مواد موجود در عطرها هستند که تاثیر مستقیمی در میزان ماندگاری و پخ‌شوندگی بو عطر دارند. این اسانس‌ها به‌صورت طبیعی و مصنوعی استخراج می‌شوند. اسانس‌های طبیعی از گیاهان معطر یا میوه‌ها با روش‌های تقطیر، فشردن یا ترکیب با مواد حلال به دست می‌آیند.
اسانس‌های مصنوعی به تقلید از اسانس‌های طبیعی ساخته می‌شوند و ماندگاری کمتری نسبت به آنها دارند. هر چه میزان اسانس در مواد خوشبوکننده بیشتر باشد، ماندگاری آن محصول نیز افزایش می‌یابد.
